Nieuws: De dino die zijn tanden verloor

Iedereen droomt wel eens dat hij of zij tanden verliest. Ikzelf heb die droom ook af en toe. Dromenwichelaars maken ons graag wijs dat dromen allerlei diepe symbolische betekenissen en zelfs voorspellende eigenschappen hebben. Ik heb een andere verklaring: het is ons allemaal overkomen toen we tussen de zes en tien waren, en in je droom herinner je het je weer. Gelukkig hebben we er destijds nieuwe tanden voor in de plaats gekregen.

Fietsenrek!

Er is nu een dino ontdekt die het in zijn leven nog moeilijker heeft. Als jong dier heeft hij namelijk een volledig gebit, maar als hij volwassen wordt vallen al zijn tanden eruit! En hij krijgt ze nooit meer terug. Dit is gewoon onderdeel van zijn natuurlijke groeiproces.



De dino in kwestie heet Limusaurus. Hij komt uit de familie van de ceratosauriërs; overwegend kleine tot middelgrote vleeseters als Ceratosaurus en Carnotaurus. Hij leefde in het late Jura in China. De jongen van deze soort hebben puntige tanden, terwijl de volwassenen - die anderhalve meter lang worden - een tandeloze snavel hebben. Hierom werden de jongen en de volwassenen in eerste instantie voor aparte soorten aangezien.

Limusaurus: Vleesetende jongen op de voorgrond, een plantenetende volwassene op de achtergrond. Afbeelding: Yu Chen

Nou komen dino's zonder tanden wel meer voor - Oviraptor en Gallimimus hebben bijvoorbeeld ook geen tanden - maar een dino die mét tanden begint en ze in de puberteit verliest, dat is ook onder moderne dieren uniek. Ja, op zeer hoge leeftijd verliezen de meeste dieren hun tanden, maar dat is weer een stadium later.

En stappen ze over op een vloeibaar dieet.

Het is dus waarschijnlijk dat jongere en oudere exemplaren van Limusaurus er een heel ander diëet op nahielden, en daarmee een heel andere rol in hun ecosysteem. De jongere dieren aten waarschijnlijk vlees, terwijl de volwassenen planteneters waren. Iets dergelijks zie je bij leguanen; die schakelen in de loop van hun leven over van omnivoor naar een strikt vegetarisch diëet.

Een jonge groene leguaan eet graag vlees, maar die slechte gewoonte leert hij later af.

Deze ontdekking past in een breder plaatje: dat dino's, meer dan andere dieren, sterk veranderen wanneer ze volwassen worden. Er wordt regelmatig ge-opperd dat bepaalde dino's die soms als nieuwe soort worden beschouwd eigenlijk jongen van een andere soort zijn. Als jong zien ze er alleen dusdanig anders uit dat je op het eerste gezicht zou denken dat het een andere soort is.

Tyrannosaurus en Nanotyrannus: Dezelfde soort?

Bekende voorbeelden zijn Nanotyrannus, die wellicht eigenlijk een jonge Tyrannosaurus is, Stygimoloch die misschien een onvolgroeide Pachycephalosaurus zou zijn en, een omgekeerd voorbeeld, Torosaurus die juist een volledig volgroeide Triceratops zou kunnen zijn. Al deze voorbeelden zijn zeer omstreden en het laatste woord is hierover nog lang niet gezegd. Wel kunnen we stellen dat dino's bij het opgroeien soms dramatisch veranderden. In vergelijking daarmee valt melktandjes wisselen nog wel mee.

Meer lezen?
http://www.cell.com/current-biology/fulltext/S0960-9822%2816%2931269-6#.WFwWFQWGknw.twitter
http://phys.org/news/2016-12-dinosaurs-lost-teeth-grew.html
http://www.sciencemag.org/news/2016/12/weird-dinosaur-underwent-radical-transformation-it-aged
http://www.csmonitor.com/Science/2016/1222/Did-these-baby-dinosaurs-munch-on-meat-while-their-parents-pecked-at-plants?cmpid=gigya-tw