Recensie: Oertijdmuseum Boxtel

10 oktober was een bijzondere dag, voor mij en voor de kleine wereld van Nederlandse paleonerds. In het Oertijdmuseum Boxtel vond de onthulling plaats van hun nieuwe blikvanger: het skelet van een 20 meter lange Diplodocus, dat het topstuk van hun collectie moet worden als het geprepareerd is. Dat prepareren zal nog drie jaar in beslag nemen, dus zover is het nog niet. Een verslag van de presentatie volgt later.

Het gaf mij de gelegenheid om eens een kijkje te nemen in het Oertijdmuseum, in 1999 opgericht door de sympathieke fossielenjager René Fraaije. Het museum is niet overbekend, zoals Naturalis, maar zou nog wel eens het beste dinosaurusmuseum kunnen zijn dat Nederland rijk is.

Binnen is het museum niet extreem groot, maar de collectie is zeer uitgebreid. Zowel de beneden- als bovenverdieping staat vol vitrines met fossielen, skeletten, afdrukken, mineralen, eieren, amonieten en opgezette dieren. Anders dan in Naturalis word je als bezoeker serieus genomen; niet alles wordt gepresenteerd op kinderniveau. Sommige stukken zijn erg interessant. Er zijn beenderen van zeldzame dino's en tijdgenoten, prachtige fossiele afdrukken van vissen, een holenbeer en natuurlijk de onvermijdelijke walvis. Het is overdadig en behoorlijk druk en vol, maar wel een fijne plek om - zeker op een rustige dag - rond te snuffelen.

Dan wordt er binnen ook nog eens ruimte gemaakt voor dit soort lelijke Chinese robots. Niet de beste manier om de toch al beperkte ruimte te gebruiken, zeker niet omdat ze constant lawaai maken. Tja, voor de kinderen.

De blikvanger van het museum is deze grote hal vol dinoskeletten. Ze zijn allemaal van de hand van Nederland's beste dinoreconstructor Aart Walen, en dus van zeer hoge kwaliteit. 

Er is een levensgrote Giraffatitan, een Chasmosaurus, een Carnotaurus, een Stegosaurus en een Gorgosaurus. 

Natuurlijk is er ook een T. rex - het plakkaat vermeldt plichtsgetrouw dat het lichaam gebaseerd is op Sue en de schedel op Stan.

De Diplodocus zal uiteindelijk door de echte vervangen worden.

Net als de rest van het museum is de grote hal stamp- en stampvol. 

Het museum heeft ook een uitgebreid buitenterrein met botanische tuin, een stuk bos en een hele hoop dinomodellen. En hier ben ik echt in mijn element, want wat is er leuker dan lekker muggenziften op dinomodellen?

Ik heb inmiddels heel wat dinoparken gezien, maar weinig hebben zo'n eclectische collectie als Oertijdmuseum Boxtel. Niet alleen een uitgebreide line-up aan dino's, zowel bekend als onbekend, maar ook een stoet aan moderne dieren maakt zijn opwachting. Een glasvezel emoe staat gebroederlijk naast een glasvezel Triceratops, de buurman van de Diplodocus is een groene leguaan en de Guanlongs jagen op Tasmaanse duivels. In het bos word je zomaar opgewacht door de Verschrikkelijke Sneeuwman. Net als in het museum zelf is het een overdadige en wat ongeorganiseerde bedoening.

Ik ga niet alle modellen bespreken. Om eerlijk te zijn - de meeste zijn gewoon gemiddeld. Veel ervan heb ik al eerder gezien, in Zwolle of Amersfoort. Bovendien is het een enorme collectie. Toch zitten er een paar echte opvallende verschijningen tussen - zowel in positieve als negatieve zin. Hier volgt dus de top vijf van lelijkste en mooiste dinomodellen in Boxtel!

Omdat we positief willen eindigen, beginnen we met de vijf lelijkste. Je raadt het al: het zijn alle vijf raptors.

De 5 lelijkste dinomodellen in Oertijdmuseum Boxtel!

Het Oertijdmuseum heeft een paar "Velociraptors" die heel voorspelbaar van Jurassic Park gekopiëerd zijn, maar er zijn nog veel meer manieren om raptors fout te doen. Hier bijvoorbeeld zie je een Deinonychus die je op zich zou kunnen zien als een verwijzing naar het klassieke werk van Robert Bakker uit de jaren '60... als hij tenminste niet zulke enge dunne vingers had.

Als je veren verwacht op je raptors heb je geluk: Troodon is hier om te laten zien hoe het níet moet.

Deze betonnen Utahraptor zou je door de vingers kunnen zien als hij er niet uitzag alsof hij in een sleepnet van de bodem van de zee is opgedregd.

Nature, red in tooth and claw. Of, in dit geval, aquamarijn en gifgroen. De ongelukkige planteneter is - uiteraard - Tenontosaurs, want waar is Tenontosaurus anders goed voor? Ik heb dit exacte model eerder gezien, maar toen in een stuk natuurlijker kleuren. Dit schreeuwerige kleurenpalet, rechtstreeks uit Walibi World, maakt de catastrofe compleet.

Nummer 1 is een dinosaurus die zo belachelijk is dat hij bijna weer briljant wordt. Waar te beginnen? De knullige boosaardige grijns? De enorme heupen? De knik in de knieën? De voorpoten die meer op achterpoten lijken? De dikke zoenlippen? Dit is een cartoon van een interpretatie van een afspiegeling van een Deinonychus.

De 5 mooiste dinomodellen in Oertijdmuseum Boxtel!

Omdat de Diplodocus het nieuwe boegbeeld van het museum wordt mag ook een reconstructie niet ontbreken. Je weet hoeveel ik hou van een mooie levensgrote sauropode. Hij is niet tot in detail perfect - de voorpoten, met elk vier zichtbare tenen, kloppen bijvoorbeeld niet. Maar als je wil laten zien hoe indrukwekkend dino's kunnen worden, is niets beter dan een fijne langnek.

Hoe obscuurder het beest, hoe beter het model. Eén van de leukste aspecten aan de line-up aan prehistorische dieren is dat er veel aandacht besteed wordt aan dieren van vóór de tijd van de dino's. En ik heb het niet alleen over Dimetrodon. Waar zie je bijvoorbeeld een model van een Typothorax? Dit was één van de vele maffe, unieke reptielen uit het Trias - een fascinerend en zeer onderbelicht tijdperk. Fijn dat het Oertijdmuseum ze niet vergeet.

De T. rex in het park is gemiddeld, maar als je van grote boze theropoden houdt moet je bij Giganotosaurus wezen. Deze indrukwekkende dino is direct herkenbaar - het is niet zomaar een T. rex met een extra vinger en een andere naam. Het model heeft veel levensechte details. Bovendien zijn de voorpoten correct geörienteerd - altijd een belangrijk punt!

De standaard Pteranodons ontbreken niet in dit park, maar één van de toppers onder de dinomodellen in Boxtel is zonder meer deze boomlange Quetzalcoatlus. Dit is een tamelijk accurate afspiegeling van de modernste opvattingen over dit geheimzinnige, reusachtige vliegende reptiel. Hij is regelrecht afgekeken van het werk van Mark Witton, maar als je van iemand steelt, steel dan van de beste!

Met stip op 1: Dilophosaurus, die ons bij de ingang van het bos begroet. Je hebt slechte dinomodellen, goede dinomodellen, en dan heb je deze. Als je een Dilophosaurus ziet in een park - voor zover hij al niet regelrecht van de chimaera uit Jurassic Park is afgekeken - lijkt hij meestal op niets anders dan "gewoon" een Allosaurus met twee kammen. Niets van dat hier. Dit is een vreemde, primitieve theropode met alle details die erbij horen. Een verenvacht - niet bewezen maar niet onwaarschijnlijk voor dit dier. Een gedetailleerd maar subtiel kleurenspel. De slanke bouw van de vroegste vleeseters. De typische rozetvormige snuit. En wederom: correct geörienteerde voorpoten. Een uitstekende reconstructie in alle opzichten. Chapeau.