Geluid, deel 1: T. rex' gênante geheim

Iedereen weet hoe een T. rex klinkt.

Een diepe, sonore brul. Wat anders? Zo'n majestueus monster moet wel een onzalig lawaai gemaakt hebben. Toch?

Gelukkig is de wetenschap er altijd weer om ons teleur te stellen. Wat is namelijk het gênante geheim? T. rex kan helemaal niet brullen. Dino's hebben geen stembanden. Niet verder vertellen.



De meeste (zoog)dieren die brullen, blaffen, loeien, grommen, hinniken of, pak 'm beet, praten doen dat met een larynx, het wetenschappelijke woord voor de stembanden. Niet alleen zoogdieren hebben een larynx: ook veel reptielen zijn ermee bedeeld. Je ziet het ze niet vaak doen, maar krokodillen kunnen behoorlijk brullen, vooral om hun territorium aan te duiden. Het gekke is dat ze bij het brullen hun bek niet open doen.

Hadden dino's ook een larynx? Dat is niet met zekerheid te zeggen - de larynx laat geen fossielen achter - maar men vermoedt van niet. Dat komt omdat de moderne dino's, de vogels, ook geen larynx hebben. Hun vocale orgaan is de syrinx, een geheel ander orgaan dan de larynx. Dit is wat zangvogels gebruiken om te fluiten, kraaien om te krassen en papegaaien om spraak na te bootsen.

Waarom zouden vogels een syrinx hebben als hun voorouders een larynx hadden gehad om geluid mee te maken? Evolutie werkt altijd met het materiaal dat voorhanden is. Als de voorouders van de vogels gewoon stembanden hadden gehad, was er nooit een ander orgaan ontstaan om die plaats in te nemen. De kans dat dino's een larynx hadden is dus vrij klein.

Anders dan de larynx, die in de keel zit, zit de syrinx aan het begin van de luchtpijp in de borstkas.

Hadden prehistorische dino's dan misschien een syrinx om geluid mee te maken? Het geval wil dat we met behulp van fossiel bewijs wel met vrij grote zekerheid de aanwezigheid van een syrinx kunnen aantonen; deze gaat namelijk samen met een bepaalde holte in de borstkas, en deze holte vinden we alleen bij echte vogels en hun directe voorouders; niet bij andere dino's. Het lijkt erop dat de syrinx pas laat in de vogel-evolutie op kwam zetten; grote prehistorische dino's als T. rex hadden dus ook geen syrinx.

Dus, wat nu? Moeten we ons er bij neerleggen dat T. rex en alle andere sauriërs, die we in de films altijd zo enthousiast zien brullen, in het echt muisstil zijn geweest? Niet helemaal. Lees de volgende keer wat voor geluiden onze dinovrienden nog wél hebben kunnen maken.

Meer lezen?
http://dinogoss.blogspot.nl/2014/06/what-does-t-rex-say.html
http://www.smithsonianmag.com/science-nature/did-dinosaurs-roar-48438337/
http://www.itsokaytobesmart.com/post/47478278039/how-do-we-know-that-dinosaurs-rawr-ed-that-is