Naturalis is in verbouwing; het grote gebouw gaat pas in 2018 weer open. Tot die tijd moeten we het doen met het kleine pesthuisje, dat geheel in het teken staat van Trix en andere dinozaken.
De tentoonstelling opent met een paar ruimtes met robotdino's. En zoals je ziet beginnen we meteen met een valse start. Hier knabbelen twee poedelnaakte en minstens dertig jaar verouderde Deinonychussen aan een Tenontosaurus, een dier dat er alleen maar voor lijkt te dienen Deinonychus tot prooi te zijn. Dit is niet best, jongens. Dit soort geschnabbel accepteer ik van Dinoland, maar van Naturalis, hét natuurhistorisch museum van Nederland, verwacht ik dat ze hun wetenschap op orde hebben. Dit tafereel hoort thuis in de jaren tachtig, niet in een fonkelnieuwe tentoonstelling van een chic museum in een vooraanstaande universiteitsstad. Wat een blamage.
Ernaast hebben we een scéne met gevederde raptors. Je zou denken dat ik daar blij mee ben, maar dit is juist een voorbeeld van hoe het níet moet. Dit zijn JP-raptors met een wollen trui aan. Toch nog maar eens goed naar Emily Willoughby kijken.
Even onvermijdelijk als Tenontosaurus-als-prooi is Maiasaura-met-nest. Hier worden alle cliché's uit de dinoboeken van de jaren '90 weer keurig opgelepeld. De dinobaby's bewegen mee, dat is dan wel weer grappig.
In de volgende ruimte wordt het iets beter. We krijgen een vrij acceptabele Ankylosaurus in gevecht met een vrij acceptabele T. rex (hoewel de laatste uiteraard zonder veren). Ze zijn allebei erg beweeglijk, dus op het gebied van robotica is hier in ieder geval vakwerk geleverd.
Waarom komt die arme Triceratops er toch altijd zo bekaaid vanaf? Jurassic Park had een zieke, Walking With Dinosaurs een dode en hier ligt er alweer eentje dood. Al een tijdje, zo te zien. Zie die enge lege oogkassen! Ik hoop niet dat het de bedoeling is dat hier die ouwe myhe "T. rex was een aaseter" weer wordt opgedregd.
Hier op de muur meteen alweer de relativering van Anne Schulp. Je kunt wel merken dat hij ook wel weet dat het voorgaande van bedenkelijk niveau is geweest. Snel vergeten, dit. Gelukkig belooft hij dat we nu een échte dino te zien krijgen.
En dan...
 |
| Halleluja! |
Het skelet is fabelachtig mooi. Vergeleken bij alle opsmuk eromheen is de zaal waarin Trix staat ronduit minimalistisch. Niets aan de muren, geen jungle-sfeer, geen geluidseffecten, geen drukke Freek die alles volkwebbelt. Hier staat ze gewoon, subtiel uitgelicht, op een bescheiden platformpje. Een Tyrannosaurus heeft verder niks nodig. Het effect is maximaal; ik word er even stil van. En je kunt haar van heel dichtbij bekijken. Even is deze tentoonstelling perfect.
Naast de hoge kwaliteit van het fossiel is het bijzondere aan Trix de houding: ze houdt haar kop laag, zogenaamd als "aanvalshouding", maar vooral zodat we eens goed naar die kop kunnen kijken. En de kop is prachtig, met gebroken onderkaak en al. Zelfs redelijk symmetrisch: vergelijk dit maar eens met de schots en scheve schedel van Sue. Door miljoenen jaren aan geologische onrust raken fossiele schedels nog al eens vervormd; dat lot is Trix bespaard gebleven.
Het skelet is rond de 75% compleet. Onder andere de voeten ontbreken. Deze voeten zijn 3D-geprinte afgietsels van de voeten van Sue, de T. rex in Chicago, die even groot en nét iets completer is. Ze zijn zichtbaar van een andere kleur. Dit is waarschijnlijk expres gedaan, zodat je het verschil met het authentieke fossiel kunt zien.
Ik kan niet anders dan het team van Anne Schulp feliciteren met deze fantastische vondst. Als ik het goed begrijp gaat Trix in het najaar een tijdje door verschillende musea in Europa toeren, waarna ze een permanente plaats krijgt in het in 2018 afgeronde nieuwe Naturalis. Daar zal ze ongetwijfeld de topattractie worden. Ik hoop dat ze de zaal waar ze dan komt te staan net zo indrukwekkend inrichten als deze.
Hierna laat Naturalis alle pretenties varen een museum te zijn. Vanaf nu is het een speeltuin. Je kunt fietsen terwijl er een T. rex achter je aan zit. Je kunt dansen met T. rex in een soort kinect-game (de rationalisering is dat je een balts-dans doet om hem te verleiden... of zoiets). Je kunt meedoen aan een (geautomatiseerde) quiz, met een lawaaierige quiz-master. En natuurlijk kun je met je handen in de zandbak om fossielen te zoeken.
Hier is zelfs een grote tafel met speelgoed! Het is prima om de kinderen bezig te houden, maar is het vloeken in de kerk als ik iets meer niveau verlang van Naturalis? Als ik pretentieloze dino-fun wil met de kinderen, neem ik ze wel mee naar Dinoland. Ik hoopte toch dat de boel hier iets leerzamer zou zijn, en ook dat er meer zou zijn wat het voor in dino's geïnteresseerde volwassenen interessant maakt. Ik roep al jaren dat dino's niet alleen "voor kinderen" zijn, maar Naturalis vindt blijkbaar van wel.
Hier is dan toch weer iets interessants. Hier liggen allemaal losse botten en fossielen die, naast Trix, nog meer gevonden zijn op de expeditie in Montana. Met name van Triceratops, maar ook Leptoceratops, Champsosaurus en andere dieren uit de Hell Creek-formatie zijn gevonden. Bij deze vitrine zit een jongen die helpt met het onderzoeken en prepareren van de fossielen, en daar veel over kan vertellen. En de bezoekers hangen aan zijn lippen: het is dus niet alsof de gemiddelde bezoeker niet tegen een beetje inhoud kan.
Nog een vitrine met Triceratops-botten. Vijf exemplaren zijn er tevoorschijn gekomen; ze krijgen waarschijnlijk een plekje in het nieuwe Naturalis.
 |
| Onderkaak van Triceratops |
Ook leerzaam voor kinderen is de activiteit op de bovenverdieping, die in het teken staat van tanden. Je krijgt een tand mee en moet aan de hand van vergelijkingen met de dieren van vandaag erachter proberen te komen van wat voor dino hij is. Een cursus paleontologie voor beginners! Best leuk gedaan, maar wederom helemaal op kinderen gericht.
Tand van T. rex.
Ik had het kunnen weten. Dinoland is niet de enige plek waar ze "Rextaurant" hebben bedacht.
Ook de giftshop is vrijwel helemaal op kinderen gericht. Er is bijna geen verschil tussen de giftshop van Naturalis en die van Dinoland. Ik vind hier dezelfde knuffels, hetzelfde speelgoed, dezelfde slechte, voor een habbekrats gemaakte dinoboeken...
Maar wat ligt daar?
Darwin tussen de dino's? Zo'n gek idee is het niet, maar er is een enorm verschil in kwaliteit tussen dit werk en alles eromheen. Het is wel jammer dat er in de tentoonstelling zelf niet veel over evolutie voorbij is gekomen. En waar is de andere literatuur voor volwassenen? Waar is All Yesterdays? Waar is Thomas Holtz? Waar zijn Mark Witton, Darren Naish en David Hone, al die mensen die moderne, populair-wetenschappelijke dinoboeken voor volwassenen schrijven? En als er dan toch alleen kinderboeken liggen, waarom dan geen goede kinderboeken? Natuurlijk, niemand heeft die boeken in het Nederlands vertaald. Dus we zullen het maar met Darwin moeten doen.
Gelukkig is er wel dit dinautootje! Dit is één van de bizarste dingen die ik vandaag heb gezien.
Slecht speelgoed. De sticker van het Natural History Museum maakt het er niet beter op.
Dit is waarschijnlijk de beste reconstructie die ik gezien heb vandaag. Als de robotraptors aan het begin er zo uit hadden gezien had ik niet geklaagd...
Om te beginnen is vrijwel alles wat we zien duidelijk gericht op de doelgroep van tussen de vijf en twaalf jaar. Daar heb ik in principe niet zoveel problemen mee, maar het is het zoveelste voorbeeld van het idee dat dino's alleen voor kinderen interessant zijn. Als dit stigma zelfs door ons meest vooraanstaande natuurhistorisch museum in stand wordt gehouden, is het met de status van de dinosaurus in Nederland toch echt treurig gesteld. Als al die activiteiten voor kinderen er zijn omdat men denkt dat kinderen zo'n skelet an sich niet interessant vinden hebben ze het trouwens mis: alle kinderen die ik bij Trix zag stonden met open mond te kijken.
Een groter probleem is dat het niveau van deze tentoonstelling erg laag is. Ook als het "voor kinderen" is, mag je eisen stellen, toch? De interessantere delen van de tentoonstelling zijn, naast Trix zelf, die delen die het dicht bij huis zoeken: de gedeeltes die gaan over het werk wat het team in Montana en in de laboratoria hebben gedaan en nog steeds doen. Wat ik meer wil zien is dat je ook iets terugziet van alle wonderbaarlijke ontdekkingen die de paleontologie de afgelopen twintig, dertig jaar heeft gedaan. Het verband tussen dino's en vogels, spannende nieuwe vondsten op het gebied van kleur en uiterlijk, nieuwe inzichten over uiterlijk en leefstijl van T. rex zelf (ik zie nog steeds veel te weinig veren!) en een wonderbaarlijke hoeveelheid aan verschillende vormen buiten de platgetreden paden van T. rex, Triceratops, raptor en Ankylosaurs. Nu is het net alsof de wetenschap stil heeft gestaan sinds Jurassic Park.
Naturalis, voor 2018 moeten jullie flink aan de bak! En omdat ik ook opbouwend bezig wil zijn heb ik ook een idee wat ik wil delen: doe iets met Saurian! Saurian is een veelbelovend computerspel dat komend jaar verschijnt, waarin je het leven van een dinosaurus simuleert. Het bijzondere aan Saurian is dat het van voor tot achter gebaseerd is op de nieuwste wetenschappelijke inzichten, en daarmee de meest authentieke dino-ervaring biedt die tot nu toe is verschenen. Saurian zal een Virtual Reality-uitvoering krijgen, en ze willen hun product graag aanbieden aan musea. Ideaal voor Naturalis, lijkt mij! Een coole experience voor jong en oud, en het is ook nog eens wetenschappelijk verantwoord! En het gaat over Hell Creek, precies de tijd en plaats waar Trix vandaan komt. Hier is de link: http://saurian.maxmediacorp.com/
Geen opmerkingen:
Een reactie posten