Dino in de krimpfolie

Krimpfolie is een soort plastic verpakkingsmateriaal. Als je er iets in verpakt en je verhit het, krimpt de folie en is het object strak omsloten.

Dinoplaatjes niet inbegrepen

Bij reconstructies van dino's wordt er vaak gebruik gemaakt van "de krimpfolie-methode". In het Engels noemen we dit "shrinkwrapping". Hoe gaat dat?


Eerst neem je de onderdelen van de dino die je kent: de botten. Je kunt op basis van de botten vrij goed nagaan waar de spieren hebben gezeten, dus je tekent spieren. En dan? Dan geef je het dier huid, misschien wat vet en klaar ben je. De huid gaat strak om de botten en spieren heen; zodat je de contouren ervan duidelijk kunt zien. Het is alsof de spieren en botten vacuüm verpakt zijn. Zo weet je zeker dat je geen "fouten maakt" door overbodige zaken te tekenen waar geen bewijs voor is, en zo kun je mooi laten zien hoe goed je de anatomie van het dier hebt bestudeerd.

Enkele van de bekendste paleoartiesten die veel gebruikmaken van shrinkwrapping zijn Eleanor Kish...

Greg Paul...

...en William Stout.

Allemaal zeer begaafde illustratoren, maar is shrinkwrapping wel de beste manier om uitgestorven dieren te reconstueren? Stel dat je die methode zou toepassen op de dieren die nu bestaan. Wat zou dan het resultaat zijn? Die vraag stelden de paleoartiesten John Conway en Memo Kosemen in hun boek "All Yesterdays" uit 2012. Stel dat een paleoartiest in de verre toekomst probeert om de dieren van vandaag te illusteren. Ze heeft alleen maar fossielen en gaat precies zo te werk als paleoartiesten van nu; ze neemt de botten en spieren en gooit ze in de krimpfolie. Het resultaat is heel apart, grotesk en behoorlijk griezelig. Herken je in de volgende monsters...

Afbeelding: John Conway

Afbeelding: C. M. Kosemen

Afbeelding: C. M. Kosemen

Een kat, een baviaan en een nijlpaard?

Shrinkwrapping zorgt ervoor dat dieren er heel anders uit komen te zien dan ze in werkelijkheid zijn. Er is geen reden om aan te nemen dat dino's echt zo vel-over-been waren als je ze vaak afgebeeld ziet.

Shrinkwrapping is overal. Neem de T. rex uit Jurassic Park. Naar JP-maatstaven is de T. rex best accuraat, maar kijk naar die schedel. De duidelijke countouren van de gaten in de schedel. De strakgespannen huid op de knokige voorpoten. De ingevallen ogen. Vergelijk hem met de T. rex van R. J. Palmer (die ik niet vaak genoeg kan laten zien):

Zijn snuit is bedekt met vlees en vet, waardoor je alle gaten in zijn schedel niet ziet. Zijn tanden zijn verborgen achter vlezige lippen, waardoor je ze niet kunt zien als hij zijn bek dicht heeft. Hij heeft een fors lijf met flink wat vet. En natuurlijk een verenvacht. Dit zijn allemaal zaken die niet per sé "bewezen" zijn, maar wel plausibeler dan de Rex met de krimpfolie-huid. Het feit is namelijk: dieren zijn meer dan alleen bot, spier en huid. Geen enkel dier laat over zijn hele lichaam zien hoe zijn botten eruitzien, behalve als hij ernstig ondervoed is. En dat is les 1 die we van Conway en Kosemen moeten leren: geef die arme beesten wat vlees aan hun botten!

Meer lezen?
https://blogs.scientificamerican.com/tetrapod-zoology/artistic-depictions-of-dinosaurs-have-undergone-two-revolutions/
https://whendinosaursruledthemind.wordpress.com/2015/02/16/when-dinosaurs-ruled-the-mind-54-trope-osaurus-shrink-wrapping/
https://blogs.scientificamerican.com/tetrapod-zoology/all-yesterdays-book-and-launch-event/